Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat, bireyin dikkatini bilinçli olarak bir yöne toplayabilmesidir. Edison ise dikkati “Bezginlik duymadan, fiziksel ve zihinsel enerjiyi tek bir noktaya sürekli uygulama yeteneğidir.” olarak açıklamıştır.
Dikkat eksikliği ise; kişinin yaşına, bulunduğu sosyo-kültürel duruma göre konsantre olmada güçlük çekme, dikkati sürdürememe ve dış etkenlerle çabuk dağılma, unutkanlık, dalgınlık, dağınıklık olarak tanımlanabilir.

Dikkatin Öğrenme Sürecindeki Yeri Nedir?

Öğrenme Nedir? Öğrenme, tekrar ya da yaşantı yoluyla organizmanın davranışlarında meydana gelen kalıcı ya da izli değişikliklerdir. Öğrenme, duyu organlarımız aracılığıyla gelen uyarıcıların seçilerek anlamlı hale getirilmesini, bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde geri çağrılmasını içeren bir süreçtir. Bu süreçte en önemli olgu dikkattir, o zaman dikkatin öğrenme sürecindeki yeri nedir?

Dikkat ve Öğrenme

Öğrenmede dikkat çok önemlidir. Dikkat edilmemiş bilgi kalıcı olamaz. Dikkat bilginin giriş kapısıdır.

Öğrenme kuramlarından olan davranışçı öğrenme, gözlem yoluyla öğrenme, nerofizyolojik öğrenme kuramlarına göre öğrenme dikkat ile ilişkilidir. Gözlem yoluyla öğrenmede ilk basamak dikkat etme sürecidir.

Nörofizyolojik kuram dikkati, uyarıcı düzeyi ile bilişsel fonksiyon arasındaki ilişki olarak açıklar.
Davranışçılara göre ise öğrenme durumundaki uyarıcı kontrolünün dikkat yoluyla meydana getirildiğini vurgular.

Bilgiyi İşleme Modeline Göre Dikkat-Öğrenim İlişkisi Nedir?

Bilgiyi işleme modelinde dikkat dışarıdan alınan bilginin kısa süreli belleğe geçişte en önemli kontrol sürecidir. Dışarıdan alınan bilgiler ilk olarak zihinsel işleme merkezinin ilk basamağı olan duygusal kayıta gelir. Duygusal kayıt sınırsız miktarda bilgiyi alabilecek kapasitededir. Fakat bu bilgiyi çok kısa süre tutabilir. Bu bilgiler işlenmesi ve uzun süre depolaması için kısa süreli belleğe aktarılır. Sınırlı işleme kapasitesine sahip kısa süreli belleğe sınırsız kapasitesi olan duygusal kayıttan hangi bilgilerin gönderileceğine kararı veren dikkattir. Dikkat eksikliği olduğunda, konuya dikkat edilmediğinde bilgi kısa süreli belleğe gitmeyeceğinden, daha öğrenme sürecinin ilk kademesine öğrenme işlemi takılır.

Öğrenme Sürecinde Dikkat

Dikkat eksikliğinin nedenleri

Dikkatimizi dağıtan unsurlar 3 ana başlık altında özetlenebilir.

Çevresel faktörler: Ortam ışığı, ses, hava vb.
Fiziksel faktörler: 5 duyu organımızdan herhangi birinde –özellikle görme ve işitme- eksiklik/problem olması.
Kişisel faktörler: Dikkat toplamayı öğrenememe.

Dikkat Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Dikkat eksikliğinin kısaca belirtilerini;

Detayları ihmal etme, basit hatalar yapma,
Bir işe dikkati toplamada ve sürdürmede başarısız olma,
Yönergeleri takip edememe, buna bağlı olarak bir işi sonlandırmada başarısız olma,
Zihinsel çaba sarf etmeyi ve sürdürmeyi gerektiren işlerde başarısız olma, böyle işlerden kaçınma,
Çabuk sıkılma, yapılan işi bitirememe,
İşleri organize etme ve plan yapmada zorluk çekme,
Sıklıkla bir şeyleri kaybetme ve unutma,
İlgisiz ses ve hareketlerden kolayca etkilenme, olarak sayabiliriz.

Dikkat eksikliğinin çözüm yolları nelerdir?

Yapılan araştırmalara göre, öğrenciler arasında dikkat eksikliğinin görülme sıklığı %12-20. Derslerde başarısız olan öğrenciler arasında ise %75-80 civarındadır. Görülme sıklığı yoğun olan dikkat eksikliğinin, erken zamanında tespit edildiğinde ve kaynaklanma durumuna göre çözümü vardır.

Dikkat eksikliğinin giderilmesinde öğretmenlere öneriler?

Öğrenci kapasitesinin üzerinde beklenti içinde olmamalı,
Önkoşulların sağlanmalı, (ödev, soru)
Dersi anlatırken dikkat çekici üslupta olmalı,
İşitsel, görsel ve dokunsal sistemli öğrencilere hitap edebilmeli,
Gevşeme hareketi yaptırmalı,
Dersin oluşumu, zamanlaması ve aşaması hakkında bilgi vermeli,
Anlattıkları dersin tümüne hakim olmalıdırlar,
Velilerle iletişim içinde olmalı,
Uzun ödev yerine etkin ödev vermeli.

Anne babalara Öneriler,

Sevgi, güvensizlik ve anlayış eksikliğim var mı?
Ben çocuğuma yeteri kadar zaman ayırabiliyor muyum?
Çocuklarımın problemleriyle yeterince ilgileniyor muyum?
Anne, baba ve çocukların ortak kararıyla ev yaşamı programlanmalı ve takip edilmelidir,
- Yatma, kalkma,
- Oyun oynama,
- Bilgisayar kullanma,
Çocuklara kapasitelerinin üstünde beklenti içine girmemeli,
Olumlu ve başarılı davranışlar takdir edilmeli, özgüven arttırılmalı,
Davranışlarında dikkatli ve tutarlı olmalı,
Çocukların okul başarısı ile ilgilenmeli,
Başarısızlık üzerinde aşırı durmayıp, gösterilen çabanın önemi vurgulamalı,
Yapboz, lego, domino, resimli kitaplara bakma, masal anlatma, dinlediği masalları tekrar ettirme faaliyetleri yapılmalı.

Sonuç olarak dikkat eksikliği hayatımızı derinden etkileyen bir unsurdur. Dikkat edilmemiş bilgi sahip olunmamış bilgidir. Dikkat bilginin giriş kapısıdır. Bu bağlamda öğrenmenin gerçekleştirilmesinde dikkati sağlama çok önemlidir. Dikkatin sağlanmasında, dikkat eksikliğinin giderilmesinde ister ilaçlı tedavi sürecine destek olması amacıyla, isterseniz dikkat dağınıklığı için Türk bilim insanları tarafından geliştirilen Gelişim ve Takip Programını (GETAP) kullanabilirsiniz. Çocuğunuzda veya kendinizde dikkat eksikliği olup olmadığını test etmek için Dikkat Testi‘ ni yapabilirsiniz.